TAALSTOORNISSEN
Wanneer de taalontwikkeling van kinderen trager of afwijkend verloopt in vergelijking met dat van hun leeftijdsgenootjes, spreekt men over een taalontwikkelingsstoornis. Een goede taalontwikkeling ligt mee aan de basis voor een goede schoolse ontwikkeling. Vanaf de leeftijd van drie jaar, kunnen we nagaan of er een taalprobleem is, en kunnen we uw kind hierin begeleiden.
Op basis van de oorzaak van de achterstand, maken we een onderscheid tussen de primaire taalstoornissen enerzijds en de secundaire taalstoornissen anderzijds:
Primaire taalontwikkelingsstoornissen
Vertraagde taalontwikkeling
Wanneer er geen duidelijke oorzaak aangewezen kan worden, en de stoornis bijgevolg op zichzelf staat, spreken we over een primaire taalontwikkelingsstoornis. Vaak gaat het over kinderen die pas op latere leeftijd beginnen te praten en daarvoor weinig brabbelen. Ze hebben een beperktere woordenschat, kunnen moeilijk op woorden komen, hebben problemen om de juiste meervouds- en werkwoordsvormen te gebruiken en hebben het nog moeilijk om in mooie zinnetjes te praten. Ook op vlak van taalbegrip kunnen er zich problemen voordoen. In het dagelijks leven zorgt een taalachterstand vaak voor heel wat frustratie, omdat de communicatie met anderen belemmerd wordt. In de praktijk zien we dat een vertraagde taaltonwikkeling vaak gepaard gaat met een vertraagde spraakontwikkeling.
Dysfasie
Bij ontwikkelingsdysfasie verloopt de taalontwikkeling niet alleen al vanaf het prille begin zeer traag en moeizaam, maar ook afwijkend in vergelijking met leeftijdsgenootjes. Het is een neurologische (spraak- en) taalontwikkelingsstoornis waarbij het taalbegrip duidelijk beter ontwikkeld is dan de taalproductie. Deze kinderen hebben er vaak moeite mee om op hun woorden te komen en kunnen verhaallijnen maar moeilijk vasthouden. Ouders vertalen dit alles vaak als “er zit meer in, dan dat eruit komt”. Vaak zien we dat het voor deze kinderen moeilijk is om de grammaticale regels correct toe te passen en om in langere zinnen te spreken. Tijdens het spontaan spreken zullen ze meer en beter vertellen dan in oefensituaties.
Secundaire taalontwikkelingsstoornissen
Wanneer de taalachterstand echter een gevolg is van een andere oorzaak, spreken we over een secundaire taalstoornis.
Taalstoornis als gevolg van een gehoorstoornis
Al van op zeer jonge leeftijd treden kinderen in interactie met hun omgeving. De auditieve interactie speelt daarbij al heel vroeg een belangrijke rol en zorgt ervoor dat kinderen zich een beeld kunnen vormen van het klankensysteem van onze taal. Door een gehoorprobleem komen kinderen onvoldoende in contact met de taal waarin ze opgroeien, waardoor er een taalachterstand ontstaat. De mate van de taalachterstand is afhankelijk van de ernst van het gehoorverlies, het tijdstip waarop het gehoorprobleem ontdekt werd en de duur van het gehoorverlies.
Taalstoornis als gevolg van een algemene ontwikkelingsachterstand
Taalontwikkeling en denkontwikkeling beïnvloeden elkaar wederzijds. Doordat kinderen met een mentale achterstand een tragere ontwikkeling doorlopen, zal hun taalontwikkeling uiteraard ook trager verlopen en vaak niet optimaal tot stand komen.
Taalstoornis als gevolg van een neurologische stoornis
In dit geval gaat het over een verworven taalstoornis ten gevolge van een neurologisch letsel. Deze kinderen zullen een terugval ondervinden in hun taalontwikkeling. De taalontwikkeling is al gestart op het moment dat het probleem zich voordoet, maar is nog niet voltooid.
Taalstoornis als gevolg van meertaligheid
Bij meertaligheid spreekt een kind naast de moedertaal minstens nog één andere taal. Twee- of meertaligheid kan een negatieve invloed hebben op de taalontwikkeling, maar dit is uiteraard niet altijd het geval. Het is belangrijk dat de tweede taal op een goede manier aangeleerd wordt. De beste situatie is dat de verschillende talen consequent door dezelfde personen gesproken worden. Minder goed is het wanneer het kind thuis één taal spreekt en een tweede taal op school moet leren. Voor het leren van een tweede taal is uiteraard voldoende taalaanbod nodig. Net als eentalige kinderen, kunnen meertalige kinderen ook taalproblemen ontwikkelen Een vroege onderkenning is van groot belang om het taalprobleem te beperken.
